Er zijn heel veel scheppingsverhalen. Op deze site zijn er heel wat verzameld.
Make a wish .. Come true
Stap 2 - Verbinden
Welkom bij deze lessenserie Make a wish ... Come true. Het is een onderdeel van het grotere samenwerkingsverband dat havo 3 van Titus is aangegaan met de Internationale Oberschule Meerane (IOM).
In de eerste stap hebben we gezien dat deze dit samenwerken echt bij UNESCO hoort. De stap die we nu zetten heet verbinden. We gaan kijken wat verbinden eigenlijk betekent en wat dat met levensbeschouwing van doen heeft.
Internationale powerpoint
--> Klik hier voor de powerpoint die is gemaakt voor dit project. Deze wordt zowel in Duitsland als in Nederland gebruikt.
A - inleiding
In de vorige les hebben we gezien dat het project "Make a wish .... come true" hoort bij UNESCO en wel bij intercultureel leren. Hierbij maak je contact met anderen, je probeert te leren van anderen en je probeert te leren samen met anderen. Die vorm van contact hoort bij wat we bij levensbeschouwing verbinden noemen.
In deze les gaan we op zoek naar de betekenis van verbinden. Waar komt dit vandaan? Wat betekent het voor ons?
B – Religare
Bij levensbeschouwing hebben we het vaak over godsdienst of religie. We omschrijven dat als een groep van mensen die dezelfde levensbeschouwing hebben waarbij een god of meerdere goden een belangrijke rol spelen. We verbinden ons met die god of goden. En 'verbinden' is ook de Nederlandse vertaling van het latijse woord religare.
De oorsprong van dit woord komt van verbinden (zie artikel in Trouw1)
Religare heeft ook te maken met losmaken en op weg gaan (zie Thom Geurts2). Je maakt je los van het vertrouwde (van de vertrouwde manier van leren) en gaat op weg in niemandsland (het prachtige risico van onderwijs, Biesta) om je te verbinden aan anderen, iets anders, iets verders.
Religare is verbinden aan het uiteindelijke. Is dat hier aan de hand?
C – Confucius
Confucius (555-479 v.Chr) – Chinese wijsgeer
Tell me and I will forget. Show me and I may remember. Involve me and I will understand.
Deze slogan is van Dance4life, stop aids now. Waarom zouden ze deze slogan hebben gebruikt?
D – Levinas
De ander als bron van wie ik ben. (in het gelaat van de ander, de Ander, zie ik wie ik ben)
Het volgende stuk is overgenomen van filosofie.nl
Emmanuel Levinas is één van de grootste denkers in de naoorlogse periode van de twintigste eeuw. Zijn ethische filosofie is geïnspireerd door zijn ervaring als Frans militair in de Tweede Wereldoorlog. Ondanks zijn Joodse afkomst heeft hij zijn krijgsgevangenschap in Duitsland overleefd. Levinas sloot zich niet af voor de gruweldaden die zich daar voltrokken; ze spoorden hem juist aan tot een pleidooi voor een betere en humane omgang tussen mensen.
Volgens Levinas is de medemens niet slechts een ander persoon, maar verschijnt die als een vreemde ander. Om het overstijgende anders-zijn van de ander te benadrukken schrijft hij de Ander herhaaldelijk opzettelijk met een hoofdletter. De Ander is geen object waar ik gebruik van kan maken. Volgens Levinas verschijnt de Ander – hij spreekt van ‘het gelaat van de Ander’ – als ontoegankelijk schepsel dat een appèl doet op mijn verantwoordelijkheid. Deze gedachte, verkondigd in Levinas’ hoofdwerk Totaliteit en Oneindigheid (1961), heeft artsen, maatschappelijk werkers en verpleegkundigen geïnspireerd hun patiënten op een meer zorgzame en respectvolle te behandelen.
Door de Ander centraal te stellen, zet Levinas zich af tegen een filosofische traditie die zich voornamelijk richt op het ego. Sinds Descartes ligt het zwaartepunt in de filosofie bij het denkende subject, het cogito. Dit subject wil en verlangt het één en ander van zijn omgeving. In de heerschappij van het subject is er geen plek meer voor een werkelijk ethische verhouding met de Ander. Hoewel Duitse filosoof Martin Heidegger zijn geestelijke voorvader is, verwijt Levinas Heidegger deze filosofische blinde vlek.
Kijk stukjes uit een (wat ouder) tv-programma over hem. https://www.youtube.com/watch?v=tQPjVT3WU5I
Die ander, of Ander, doet een appèl op mij. Dat hoeft niet altijd direct te zijn of bewust. In zijn boeken beschrijft hij het appèl dat uitgaat van een dood meisje. Zij is zich dus niet bewust van het Ander-zijn en toch doet zij een beroep op hem.
De nadruk die hij legt op de ander is een hele andere kijk op het leven dan de nadruk die wij leggen op het ik. Wij zijn veel meer ik-gericht, een ik-maatschappij. Levinas stelt daar een andere maatschappij tegenover. Hij zegt: Het gelaat van de ander maakt mij verantwoordelijk voor hem. Sterker nog, door het appèl van de ander krijg ik de verantwoordelijk opgelegd.
Ont-moeten
Zoals we bij de filosoof Levinas zagen willen we open staan voor het contact met de ander. We laten ons raken door die ander, al of niet direct.
Bij dit contact gaat het ook om ontmoeten, of ont-moeten. Hier zitten twee kanten aan:
A. ontmoeten is een ervaring voor ons beiden
Bij dit ontmoeten, dit contact, laat je je raken, laat de ander zich raken door mij. Hierbij spelen de volgende elementen een rol: verwondering, verbazing, herkenning, begrip. Het contact is op basis van gelijkheid, de ene is niet beter dan de ander. Het gaat op basis van je open stellen voor de ander, je laten raken, de wil om de ander echt te begrijpen.
B. ont-moeten is niet-moeten
De tweede kant heeft te maken met de doelgerichtheid. Zo'n contact, je laten raken door de ander, kan alleen als je dit doet zonder een voor-opgezet-plan, zonder bijbedoelingen. Er moet niks, ont-moeten. En in dit ont-moeten ontstaat ook ruimte. Het is in zekere zin tijdloos. Er is ook ruimte voor niet-moeten, het moet niet. Als het niet gaat, gaat het niet; je kunt het niet dwingen. In die zin heeft het wel iets weg van een relatie. Als die iets dwingends krijgt gaat het niet lukken.
| De parabel van de hand met zand
Eens was er een jonge vrouw. Op de vooravond van haar huwelijk stond zij bij haar moeder en zij keken samen naar de zon die prachtig rood over het strand onder ging. Toen vroeg zij haar moeder: “Ik zie dat mijn vader veel van je houdt, wat moet ik doen opdat mijn man ook zo van mij blijft houden?” De moeder zweeg, bukte zich en vulde haar beide handen met zand. Ze knelde de vingers in één hand steeds sterker om het zand. Het zand glipte daardoor tussen haar vingers weg. Hoe krampachtiger ze haar hand balde, hoe sneller het zand er uit gleed. Toen zij haar hand opende kleefden er nog slechts enkele vochtig korrels aan haar handpalm. Haar andere hand had de moeder open gehouden als een kleine schaal. Daar bleven de zandkorrels op liggen. Ze zei: “het grote geheim van de liefde aan de ander ligt in het open houden van jezelf aan de ander en niet het willen hebben en vasthouden van de ander. Want alles wat wij in vrijheid met open handen aanbieden, zal zowel van ons als van de ander zijn. De kunst van het vrijlatend geven is juist de kracht die de ander ons doet liefhebben.” |
F – met IOM
Met welk stukje van het hierboven beschreven verbinden heb jij gebruik gemaakt bij jouw brief aan een leerling op het IOM?
Hoe zou jij de brief kunnen opstellen, schrijven, als je denkt vanuit Levinas, of Confucius? Wat zou je dan schrijven?
https://www.lessonup.com/app/lesson/qzBJy59mAd78KwikR/Mj6tF8kJd9vzZBueN
docent title="B - uitleg" class="green solid" }
Uitleg bij onderdeel B - religare
Elke dag is bijzonder. De komende dagen is dit bijzonder. Klik er maar eens op, dan krijg je meer informatie.
Ben jij ook altijd zo onrustig in je hoofd? Probeer dan eens een oefening mindfulness.
Op de wereld zijn er heel veel gebeden. Van verschillende soorten mensen, van verschillende levensbeschouwingen.
Filosofische oefeningen met de pen
Muziek en levensbeschouwing horen bij elkaar. Daar zijn heel wat voorbeelden van. Die hebben we hier voor jou verzameld.
Kruip in een gedicht