Individu en individualisme

Op dit tabblad behandelen we twee begrippen, namelijk individualisme en individu. We beginnen met het eerste.

Individualisme

Ik
Als er één stroming de laatste jaren in de aandacht is dan is het wel het individualisme. Het is een manier van leven, een levensbeschouwing, waarbij het 'ik' in het middelpunt staat. Het belangrijkste van deze levensbeschouwing is de persoon zelf, wie hij/zij is of wil zijn, de zelfontplooiing, de mogelijkheid om te zijn wie je bent. In ons 'westerse' Nederland wordt deze trend versterkt door de kleinere gezinnen waarin de meeste kinderen nu opgroeien. Was het in de generatie van jullie grootouders nog gewoon dat er gezinnen waren met 8 kinderen, nu zie je dat de meeste gezinnen niet meer dan twee kinderen hebben (gemiddeld kinderaantal in Nederland is 1,7).

Individu

Uniform
Binnen het individualisme neemt het individu dus een belangrijke plaats in. Hij of zij maakt eigen keuzes, moet die ook maken, omdat je zelf verantwoordelijk bent voor wie je bent en wat je doet. Laten we een voorbeeld nemen. Jij, leerling, leerling van het {schoolnaam}, mag zelf kiezen welke kleding je draagt. Wellicht doe je dit in overleg met je ouders, maar in grote lijnen zal je daarin vrij gelaten worden. Ook op school heb je niet een uniform maar loop jij er bij zoals je wilt zijn. Jouw over-grootouders daarintegen moesten zich aan veel meer voorschriften houden. Zij waren veel minder vrij. De groep (kerk, buurt, school) bepaalde veel meer wat moest en niet moest. De groep was veel meer belangrijk dan het individu, de persoon.

Één persoon
Wat is eigenlijk een individu. Een eerste omschrijving kan zijn: één persoon. Met die ene persoon bedoelen we zowel zijn/haar uiterlijk (lichaam) als innerlijk (geest). Met individu bedoelen we ook één persoon temidden van anderen. We spreken niet over een groep maar over een individu. En die ene persoon kan en mag zich anders gedragen dan de andere leden van de groep.

Vrijheid van meningsuiting

Grondrechten

Artikel 1
In Nederland hebben we een heel aantal grondrechten van individuen en groepen verankerd in de grondwet. In die wet staan de basisafspraken waar wij ons als goede burgers aan dienen te houden. Het belangrijkste artikel is artikel 1:

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Iedere persoon in Nederland wordt dus op dezelfde manier behandeld en mag niet gediscrimineerd worden.

Universele rechten van de mens
Ook de Verenigde Naties hebben van dit soort grondrechten opgesteld. Ze heten de Universele rechten van de mens. Het eerste artikel daar gaat als volgt:

Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.

u2 title="vrijheid van meningsuiting" class="green solid"}

Vrijheid van meningsuiting

Artikel 7
Omdat wij individuen zijn (en dat heel belangrijk vinden) vinden we ook dat we alles mogen zeggen, want we zijn toch vrije burgers. We beroepen ons daarbij op artikel 7 van de Nederlandse grondwet: vrijheid van drukpers, van gedachten en gevoelens. Hierin staat dat we mogen zeggen wat we willen.

Artikel 6
Dit grondrecht krijgt de laatste tijd veel aandacht, niet in de laatste plaats door uitspraken van de politicus Geert Wilders, de leider van de PVV. Hij haalt vernietigend uit naar de Islam in het algemeen en moslims in het bijzonder en beroept zich daarbij op dit grondrecht. Veel moslims voelen zich gekrenkt door deze uitspraken en gekort in hun grondrecht 6: de vrijheid van godsdienst. Ze proberen dan ook tot aan de rechter toe om de uitspraken van Wilders te verbieden. Maar de rechter respecteert het recht op vrijheid van meningsuiting en het komt dan ook steeds niet tot een veroordeling.

Vrijheid en individualisme roepen veel vragen op. Hieronder noemen we er een paar. Bij opdracht 2 ga je er mee aan de slag.

Vragen

• Is de 'vrijheid van meningsuiting' belangrijker dan bijvoorbeeld de vrijheid van godsdienst?
• Is het respectloos bejegenen van mensen eigenlijk niet hetzelfde is als het discrimineren van medemensen op grond van hun godsdienst (zie artikel 1)?
• Vind je dat je als individu maar alles moet kunnen zeggen?
• Word je beperkt in jouw individualisme als je niet meer zomaar alles kan/mag zeggen, of geeft dat juist jouw waardigheid aan van jou als individu ten opzichte van jouw medemens?