Pontifex 23: Muziek en levensbeschouwing
Level 1: smaken verschillen
Als er iets belangrijk is in het leven van jongeren dan is het wel muziek. Als het even kan lopen jullie de hele dag met 'oortjes' in. Hoog tijd dus om eens te kijken wat nu het belang is van muziek. Is dat wel zo belangrijk? En wat is nou eigenlijk mooi muziek? Smaken verschillen, toch????
Het begrip dat in dit level centraal staat is muziek en levensbeschouwelijke muziek.
Doelen
Beste leerling, aan het einde van dit level
- Weet je waarom wij mensen muziek maken
- Weet je wat we onder levensbeschouwelijke muziek verstaan.
Begrip: Muziek
Wat?
Als er één uitingsvorm belangrijk is bij jongeren dan is het wel muziek. Ook al heb je een telefoon bij je, hij wordt toch vooral gebruikt om muziek te luisteren. Of dat nu is via spotify of door middel van de liedjes die je er op hebt gedownload. Loop je door een winkelcentrum dan hoor je muziek. Zit je in de aula dan hoor je muziek. Kortom: muziek is belangrijk. Maar wat is muziek eigenlijk?
Waarom?
Muziek is een uitingsvorm en een manier om te communiceren. Wij mensen zijn de enige wezens die muziek maken als muziek. We horen bijvoorbeeld wel eens vogels zingen (en dat klinkt als muziek in de oren) maar dat is niet om muziek te maken. Ze maken geluid om indruk te maken op andere vogels of om te waarschuwen. Wij mensen doen dat ook, maar we maken óók muziek. Waarom eigenlijk?
Reden
Hieronder zie je vijf redenen waarom we muziek gebruiken
- Muziek is om te genieten. Je luistert naar muziek omdat jij die mooi vindt. Het brengt jou in een goede stemming.
- Muziek is om te ontspannen. Heerlijk lui naar muziek luisteren, even nergens aan denken. Je wordt er rustig van.
- Muziek brengt een boodschap over. Je luistert naar de tekst, die vind je mooi. Het kan ook een protestboodschap zijn bijvoorbeeld over het milieu of over vrede.
- Muziek roept gevoelens op. Dat kunnen vreugdevolle gevoelens zijn (samen met je vriendje/vriendinnetje luisteren naar een liefdeslied) of verdrietige gevoelens (dat stukje muziek luisterde mijn opa altijd; nu is hij overleden)
- Muziek is ook iets sociaals. Je gaat samen naar een concert.
Begrip: Levensbeschouwelijke muziek
Het raakt mij
Wat iemand een mooi stuk muziek vindt en hoe die dat waardeert is heel persoonlijk. Wat de één een walgelijk lied vindt kan de ander juist als het mooiste lied aller tijden vinden. Het is dus heel persoonlijk wat je van muziek vindt. Als muziek jouw raakt, dan raakt dat vaak op het emotionele of levensbeschouwelijke gebied. Omdat het heel persoonlijk is welk muziekstuk jouw raakt is daarmee alle muziek levensbeschouwelijke muziek en ook weer niet. Want het is heel persoonlijk.
Levensbeschouwing
Er is ook muziek die speciaal voor één levensbeschouwing is gemaakt. Of die voor één levensbeschouwing heel belangrijk is geworden. We noemen dat levensbeschouwelijke muziek. Hier zijn een paar voorbeelden uit grote levensbeschouwingen:
- Socialisten zingen als ze bij elkaar zijn altijd: "de internationale". (youtube)
- Christenen kennen heel veel kerkliederen, zoals "Abba, vader". (youtube)
- Hindoes en boeddhisten hebben mantra's die hen helpen bij het bidden, zoals de hanuman-mantra (youtube)
- Binnen de islam kent de stroming soefisme heel veel liederen en dansen om te bidden (youtube)
- De joden hebben bij al hun grote feesten speciale gezangen, zoals bijvoorbeeld bij chanoeka (youtube)
Het doel van levensbeschouwelijke muziek is dat je door middel van die muziek een beter contact krijgt met de centrale waarde van jouw leven (een god of het samen-zijn). Het kan ook een eerbetoon zijn aan die centrale waarde. Denk maar aan alle kerkmuziek die Bach heeft geschreven of Mozart.
>1< Opdracht 1 (Rtti)
Deze opdracht gaat over tabblad U1
- wat bedoelen we met een uitingsvorm?
- Welke twee redenen worden genoemd waarom vogels geluid maken?
- In de tekst worden 5 redenen genoemd waarom wij muziek maken. Welke vijf zijn dit?
>1< Opdracht 2 (Rtti)
Deze opdracht gaat over tabblad U2
- Waarom is alle muziek levensbeschouwelijk en toch weer niet?
- Wat is het doel van levensbeschouwelijke muziek?
>4< Opdracht 3 (rTti)
Bij een groepsopdracht heb je altijd iemand nodig die het gesprek leidt. Anders wordt het een chaos en gaat iedereen door elkaar praten.
- Spreek met elkaar af wie het gesprek leidt. Schrijf de naam van die persoon op.
- Elk lid van de groep kiest één van de grote levensbeschouwingen (kijk bij de uitleg). Surf naar youtube en zoek een lied op dat bij die levensbeschouwing hoort. Kies een ander lied dan dat bij de uitleg is gebruikt. Kopieer de url.
- Hoe weet je dat dit lied bij die levensbeschouwing hoort? Schrijf je antwoord op in minimaal 10 woorden. Als je het volgende antwoord geeft: "omdat ik christendom heb ingetikt bij youtube", dan is dat een fout antwoord. Als je het volgende antwoord geeft: "is nummer hoort bij de christelijke levensbeschouwing om het over Maria gaat", dan is dat een goed antwoord.
- Vertel elkaar wat je hebt gevonden. Kopieer de url's van elkaar en ook de antwoorden van b).
- We maken nog een rondje. Kies (net als bij vraag b) één van de grote levensbeschouwingen, maar nu een andere. Surf naar youtube en zoek een lied op dat bij die levensbeschouwing hoort. Kopieer de url.
- Hoe weet je dat dit lied bij die levensbeschouwing hoort (minimaal 10 woorden)
- Vertel elkaar wat je hebt gevonden. Kopieer de urls van elkaar en ook de antwoorden van e)
- Kies met elkaar welke van de gevonden liedjes jullie het beste voorbeeld vonden. Wellicht kijken we die zo meteen
- Bespreek met elkaar hoe deze groepsopdracht is gegaan. Hoe heeft iedereen gewerkt? Wat ging goed, wat kan beter?
>1< Opdracht 4 (rTti)
Dit is een foto opdracht.
Klik op de foto om hem groter te zien
Mavo
- Beschrijf in minimaal 20 woorden wat je ziet op de foto
- Waarom heeft deze foto met dit level te maken?
- Wat voor soort muziek wordt er denk je gemaakt?
Havo
Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.
- Als dit onder levensbeschouwelijke muziek zou vallen, welke levensbeschouwing hoort er dan, denk je bij?
- Waarom?
>1< Opdracht 5 (Rtti)
Rihanna
Nou ja, waar is die passer toch??? Martijn zoekt op zijn bureau in zijn slaapkamer, maar zijn passer vindt hij niet. Met een zucht loopt hij de gang op en gaat de slaapkamer van zijn oudere zus Desiree in.
"Desiree, mag ik je passer lenen". Zijn zus reageert niet. Ze heeft haar ogen dicht. Martijn ziet dat ze 'oortjes' in heeft.
Martijn loopt naar haar toe en tikt haar aan. Desiree schrikt op. "He, wat is er?" Ze doet haar oortjes uit. "Wat was je aan het luisteren?" vraagt Martijn. "O, niks," zegt Desiree. Maar Martijn ziet dat ze bloost. "Ah, laat eens luisteren.." Uiteindelijk geeft Desiree hem één oortje. Hij hoort dat het Rihanna is met 'Stay'. "O, Desiree, aan wie dacht jij toen jij dit luisterde?". Desiree kleurt nog meer. "Nee, niemand, gewoon, ik zat te luisteren." Martijn moet lachen. Kijk zijn zus nou. Vast verliefd. Anders draai je zo'n nummer toch niet, toch?
"Eh, mag ik je passer lenen? "
Vragen
- Wat wil Martijn lenen van Desiree?
- Welk lied zat Desiree te luisteren?
- Martijn vraagt zich af of je dit lied ook zou kunnen draaien als je niet verliefd bent. Wat denk jij?
>2< Opdracht 6 (rTti)
Deze opdracht gaat ook over het verhaal dat bij Opdracht 5 staat.
Bespreek met je buurman/buurvrouw de volgende vragen en schrijf jullie antwoord op in minimaal 10 woorden. Maak je deze opdracht als huiswerk neem dan contact op met een klasgenoot via social media.
- Desiree luistert naar Stay. Is dit voor haar levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want..)
- Is Stay voor Martijn levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want...)
>4< Opdracht 7 (rTti)
Bij een groepsopdracht heb je altijd iemand nodig die het gesprek leidt. Anders wordt het een chaos en gaat iedereen door elkaar praten.
Bij deze opdracht heb je 'oortjes' nodig, zodat je anderen niet stoort.
Op tabblad U 2 wordt een aantal voorbeelden gegeven van levensbeschouwelijke muziek. In het youtube filmpje hoor je een lied/gezang/dans uit die levensbeschouwing. Een filmpje bestaat uit beelden en geluiden. Daarbinnen is er soms ook een speciale plaats voor de teksten. Die beelden, geluiden, teksten hebben te maken met de levensbeschouwing waarvoor de filmpjes zijn gemaakt.
- Spreek met elkaar af wie het gesprek leidt. Schrijf de naam van die persoon op.
- Kies één van de youtube filmpjes. Je hebt gekozen voor levensbeschouwing ......
- Wat valt je op aan de beelden? Jij vindt ze wel/niet passen bij de levensbeschouwing, want .... (minimaal 10 woorden)
- Wat valt je op aan de muziek/tekst? Je vindt ze wel /niet passen bij de levensbeschouwing, want.... (minimaal 10 woorden)
- Bespreek de verschillen met elkaar
- Nog tijd? doe er nog 1!
- Bespreek met elkaar hoe deze groepsopdracht is gegaan. Hoe heeft iedereen gewerkt? Wat ging goed, wat kan beter?
Mavo
Neem de antwoorden over
Havo
Ga op zoek naar een ander voorbeeld van muzikale uiting deze levensbeschouwing.
Leg uit waarom dit lied/deze muziek ook past binnen deze levensbeschouwing (minmaal 20 woorden)
>1< Opdracht 8 (Rtti)
Requiem
Als Martijn de passer terug brengt naar de kamer van Desiree hoort hij muziek bij Kim. Tjonge jonge, denkt Martijn. Sinds die ook op de middelbare school zit is ze zo veranderd. Moet je horen. Dat is toch Psy met 'Gangnam style'.
De deur staat op een kiertje en Martijn gluurt naar binnen. Zijn zus staat voor de spiegel. Martijn ziet haar precies het dansje na doen. Hij gooit de deur open en roept: "Hé, sexy lady." Kim schrikt zich een hoedje.. "Ga weg", roept ze. Met een lach draait Martijn zich om en loopt naar beneden.
In de keuken is zijn vader eten aan het koken. Hij roert in de pannen terwijl hij zachtjes mee neuriet met de muziek. "Wat heb jij nou voor muziek?" vraagt Martijn. "Dat is het Requiem van Mozart." zegt zijn vader. "Het wat?" vraagt Martijn. "Een requiem is een dodenmis, een muziekstuk dat is gemaakt om te spelen bij een uitvaart.", legt zijn vader uit. "Is er iemand dood dan of is dat voor die kip die daar in de pan ligt?" vraagt Martijn. Zijn vader lacht. "Nee, ik vind het gewoon mooi." "Nou ik vind het een dooie boel", zegt Martijn en hij loopt naar zijn kamer. "We eten over 10 minuten", roept zijn vader hem na.
'bliep' ; dat is whats-app. Martijn pakt zijn telefoon en ziet een bericht van Fatima. "Zullen we samen wiskunde doen?" Martijn appt terug: "Ben net klaar" . Weer een app: "jammer".
Martijn heeft nog even tijd tot het eten dus kan hij nog net een muziekje zoeken op spotify. Wat zal hij doen. Hij denkt aan het bericht van zo net....Wat wordt het???? hé sexy lady????? of toch maar Stay????
Vragen
- Welke muziek is Kim aan het luisteren?
- Welke muziek is zijn vader aan het luisteren?
- Zoek op internet naar de voornamen van de componist.
- Wat is een requiem?
- Waarom luistert zijn vader naar die muziek?
>1< Opdracht 9 (rTti)
Ook deze opdracht gaat over het verhaal dat bij opdracht 8 staat.
- Is Gangnam style voor Kim levensbeschouwelijke muziek? (Ja/nee, want....)
- Is Gangnam style voor Martijn levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want...)
- Is Requiem voor vader levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want...)
- Is Requiem voor Martijn levensbeschouwlijke muziek? (ja/nee, want...)
- Kijk bij de laatste regels van tabblad V2. Is "hé, sexy lady" voor Martijn levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want....)
- Is "Stay" voor Martijn levensbeschouwelijke muziek? (ja/nee, want....)
>1< Opdracht 10 (rttI)
Ieder mens heeft een andere smaak voor muziek. Wat de ene mooi vindt, vindt de ander lelijk. Zo is het ook bij jou en bij jouw familieleden. Bij deze opdracht ga je daar onderzoek naar doen.
Mavo
- Schrijf de titel op van één lied (dus muziek en zang) dat jij erg mooi vindt.
- Schrijf de titel op van één lied dat jij erg lelijk vindt.
- Vraag twee familieleden thuis naar de titel van een lied dat zij erg mooi vinden.
- Vraag twee familieleden thuis naar de titel van een lied dat zij erg lelijk vinden.
Havo
Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.
- Waarom vind jij het lied dat je zelf gekozen hebt mooi?
- Waarom vind jij het lied dat je zelf gekozen hebt lelijk?
- Wat vindt jij van het de gekozen liederen van jouw familieleden?
Vwo
Doe eerst de mavo- en havo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.
- Wat vinden jouw familieleden van jouw keuze?
- Waarom, denk je zelf, vinden ze dat?
Leerkracht
Zijkolommen
Uitbreidingen
In de kolommen hiernaast zie je allemaal uitbreidingen staan. Elk blok is een ander soort uitbreiding. Soms is het een tekst, dan weer een opdracht.
Opdracht
Kies één van de blokken. Onderaan elk blok kun je een keuze maken voor een opdracht. Verzamel al je opdrachten op één plek, bijvoorbeeld op OneDrive.