start
doelen
U1
U2
O1

pfx 21 0 01

Pontifex 22: Hiervoor en Hierna

Level 1: Schepping

 

 

In deze Pontifex kijken we naar het onstaan van de wereld, van de mensen. En we kijken naar het einde, wat er na ons leven is, als er al wat is. Spannende zaken die heel wat discussie oproepen. We beginnen maar met Hiervoor en doen dat aan de hand van de levensbeschouwing hindoeïsme.

De begrippen die daarom centraal staan in dit level zijn schepping en hindoeïsme.

Doelen

Beste leerling, aan het einde van dit level

  • weet je wat we onder het begrip schepping verstaan.
  • weet je in grote lijnen wat we onder hindoeïsme verstaan.
  • weet je hoe er binnen het hindoeïsme wordt gedacht over schepping.

 

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/02/Le_Mans_-_Cathedrale_St_Julien_CV_01.jpgschepping

Deze pontifex heet "Hiervoor en Hierna". Hij gaat over schepping, over toekomst, hemel, of wat er dan ook na dit leven is. De begrippen van dit level  zijn schepping en hindoeïsme. We beginnen met schepping. Dit wil zeggen: het scheppen van de wereld en de dingen, het ontstaan ervan. Waar komt het vandaan? Hoe zijn ze ontstaan? Heeft iemand ze gemaakt?

Als je over het ontstaan van de aarde praat komen er twee theorieën naar voren:

scheppingstheorie.
Deze theorie wordt door veel gelovige mensen aangehangen. Zij zeggen: er is een god of een hogere macht die deze wereld gemaakt heeft. Verhalen ervan vind je in heel veel levensbeschouwingen terug. Een bekend verhaal in onze omgeving is het joods/christelijk scheppingsverhaal dat god de wereld heeft geschapen in 7 dagen met Adam en Eva als eerste mensen.

evolutietheorie.
Deze theorie wordt aangehangen door veelal rationeel ingestelde mensen. Zij geloven niet in een god en zeggen dat de wereld is ontstaan door de oerknal en dat de mens is ontstaan door evolutie vanuit andere soorten. Een belangrijke persoon in deze theorie is Charles Darwin. Bekijk de eerst twee minuten van de volgende clip (http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20071126_evolutie01)

Van beide theorieën heb je voorstanders en tegenstanders die elkaar soms bijna op leven en dood betwisten over wat nu de waarheid is. Hoe het ook zij, wij mensen zijn in hoge mate geïnteresseerd in waar nu deze wereld vandaan komt en waar we naar toe gaan. Wij willen weten waarom wij leven. Want leven is toch niet zomaar iets, om niets?

Het geloofsonderricht bij christenen begon dan ook altijd met de vraag "waartoe leven wij op aarde?" Het antwoord was dan: "wij leven op aarde om god te dienen en daardoor later in de hemel te komen".

Definitie
Onder schepping verstaan we het denken over het ontstaan van onze aarde en de mensen.

hindoeïsme

Het hindoeïsme is één van de grote levensbeschouwingen. De meeste aanhangers vind je in Azië. In Nederland bestaat de grootste groep hindoes uit hindoestanen. Dit zijn mensen die via Suriname in Nederland terecht zijn gekomen. Het hindoeïsme is al heel oud. Veel ouder dan het christendom. Het kent niet echt een stichter maar is in de loop van de geschiedenis ontstaan in, wat nu India heet.

pfx 21 1 u2 20160820Goden
Het hindoeïsme is een geloof met meedere goden. De belangrijkste drie zijn Brahma, Vishnu en Shiva. Met z'n drieën vervullen ze de cirkel van leven: Brahma is de schepper, Vishnu de onderhouder en Shiva de vernietiger. Naast deze drie is Ganesha de meest bekende. Hij wordt afgebeeld met een olifantenkop.

Hindoes geloven in reïncarnatie. Dit betekent dat de mens als hij dood is gegaan weer op een later moment tot leven komt. Dat kan zijn in de gedaante van een andere mens maar kan ook in de vorm van een dier. Je kunt je voorstellen dat dieren daarom met veel meer respect benaderd worden dan bij ons. Want wie weet .....

Meer informatie
Bij opdracht 6 en opdracht 9 ga je zelf op zoek naar meer informatie over het hindoeisme. Je doet dat aan de hand van de website van samsam.net

 

>1< Opdracht 1 (R+T+I)

Deze opdracht gaat over tabblad U1

o1 title="R-vragen" class="blue solid" }

R-vragen

  1. Geef de definitie van schepping.
  2. Wat verstaan we onder scheppingstheorie?
  3. Wat verstaan we onder evolutietheorie?

o1 title="T-vragen" class="orange solid"}

T-vragen

Wat hoort bij wat?

  A B
scheppingstheorie rationalisten Darwin
evolutietheorie gelovigen Adam en Eva

 

  1. Wat hoort bij de scheppingstheorie? (Kies er één uit kolom A en kies er één uit kolom B)
  2. Wat hoort bij evolutietheorie? (Kies er één uit kolom A en kies er één uit kolom B)

 

o1 title="I-vragen" class="green solid"}

I-vragen

  1. Scheppingstheorie of evoutietheorie. Als jij moet kiezen, waar voel jij je het meeste bij thuis?
  2. Waarom

 

O2

>1< Opdracht 2 (R+T+I)

Deze opdracht gaat over tabblad U2

o2 title="R-vragen" class="blue solid" }

R-vragen

  1. In welk werelddeel en in welk land is het hindoeïsme ontstaan?
  2. Wat bedoelen we met de cirkel van leven?

o2 title="T-vragen" class="orange solid"}

T-vragen

  1. Zoek op internet een afbeelding van Ganesha. Kopieer de afbeelding of in ieder geval de url

o2 title="I-vragen" class="green solid"}

I-vragen

  1. Hoe denk jij over reïncarnatie?

 

O3

>4< Opdracht 3 (rTti)

o3 title="start" class="red solid" }

Bij een groepsopdracht heb je altijd iemand nodig die het gesprek leidt. Anders wordt het een chaos en gaat iedereen door elkaar praten.

  1. Spreek met elkaar af wie het gesprek leidt. Schrijf de naam van die persoon op.
  2. Maak op een vel papier twee kolommen. Zet boven de ene kolom: "Scheppingstheorie" en boven de andere kolom "Evolutietheorie".
  3. Ieder zoekt op internet naar informatie en vult dit in bij de kolommen.
  4. Bespreek daarna met elkaar wat het belangrijkste punt in iedere kolom is. Deze verzamelen we op het bord.
  5. Bespreek met elkaar hoe deze groepsopdracht is gegaan. Hoe heeft iedereen gewerkt? Wat ging goed, wat kan beter?

o3 title="Mavo" class="blue solid"}

Doe eerst de algemene opdrachten A t/m E. Doe dan de opdrachten hieronder.

F. Neem de antwoorden van D (dus de belangrijkste punten) over.
G. Welke van de twee punten vind jij de beste?

o3 title="Havo" class="orange solid"}

Doe eerst de algemene opdrachten A t/m E. Doe dan de mavo-opdrachten. Doe den de opdrachten hieronder.

H. Verklaar je antwoord dat je bij G hebt gegeven.

 

O4

>1< Opdracht 4 (rTti)

o4 title="start" class="red solid" }

Dit is een foto opdracht.

--> Klik hier om de foto groter te zien.

pfx 21 0 01

o4 title="Mavo" class="blue solid"}

  1. Beschrijf zo uitvoerig mogelijk wat je op de foto ziet.
  2. Is dit een foto die hoort bij de scheppingstheorie of bij de evolutietheorie?

o4 title="Havo" class="orange solid"}

Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.

C. Verklaar je antwoord dat je bij B hebt gegeven.
D. Bij het begin van dit level zie je een klein stukje van dit schilderij, namelijk de vingers. Waarom zou bij deze Pontifex alleen die vingers in beeld zijn gebracht?

 

 

O5

>1< Opdracht 5 (Rtti)

tab-o5 title="verhaal" class="orange solid" }

bilderberg 250-56

Nadir

Divi komt heel opgewonden de klas binnnen. "Ik heb een neefje. Gisteren is hij geboren. Leuk he. Hij heet Nadir. We zijn gisteren gaan kijken. Klein joh. Echt een hummeltje. Maar een schatje. Hij lijkt op zijn moeder en ook een beetje op mij. ha ha."

Fatima kijkt Divi aan en moet lachen. Wat kan Divi toch uitgelaten zijn. Echt een gezellige meid. Divi heeft Surinaamse wortels. Je kunt dat goed aan haar uiterlijk zien: bruin gezicht, sluik zwart haar, fijn gebouwde neus. Haar ouders zijn hierheen gekomen toen Suriname onafhankelijk werd van Nederland. Haar levensbeschouwing is hindoe, of eigenlijk hindoestaans. Zo noem je namelijk mensen die hindoe zijn en die uit Suriname komen.Ze heeft een grote familie die allemaal in het oosten van het land wonen. Één van haar zussen is inmiddels getrouwd en die heeft nu een zoontje gekregen.

Divi glundert nog steeds van oor tot oor. "Volgende week zondag wordt hij al gedoopt in Wijchen. Snel hè. Wijchen is niet zo ver van Nijmegen en daar woont mijn zus. In Wijchen staat de grote tempel waar we met belangrijke gebeurtenissen altijd naar toe gaan."

Fatima wordt toch wel wat nieuwsgierig. "Hoe gaat dat dan ... zou ik niet mee mogen naar die doop?" Divi kijkt haar verbaasd aan maar zegt: "Ik bel mijn moeder straks wel even".

 

o5 title="vragen" class="blue solid"}

Vragen

  1. Hoe heet het neefje van Divi?
  2. Wat is een hindoestaan?
  3. In welke plaats bij Nijmegen staat de grote hindoe-tempel?

 

O6

>1< Opdracht 6 (rTti)

o6 title="start" class="red solid" }

Kijk nog eens naar het verhaal bij Opdracht 5.

Divi en haar familie hebben als levensbeschouwing het hindoeïsme. Wat is dat eigenlijk? Hier zijn een paar vragen. Ook daarin wordt nagedacht over de schepping.

Voor deze eerste twee opdrachten heb je de website van schooltv nodig.
--> klik hier om naar het filmpje te gaan op schooltv.nl Kijk het filmpje op schooltv.

Beantwoord de volgende vragen:

  1. Wat is een godsdienst?
  2. Wat zijn de grootste godsdiensten in Nederland?

o6 title="Mavo" class="blue solid"}

Doe eerst opdracht A en B. Doe dan de opdrachten hieronder.

Voor de volgende opdrachten heb je de website van samsam.net nodig.
--> klik hier om naar die website te gaan.

  1. Hoeveel hindoes leven er op de wereld.
  2. Hoe zijn de hindoes in Nederland gekomen?

o6 title="Havo" class="orange solid"}

Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.

Ook voor deze opdrachten heb je de website nodig van samsam.net
--> klik hier om naar die website te gaan.

E. Wie is de oppergod bij de hindoes ?
F. Noem daarnaast de drie andere belangrijkste goden.
G. Kijk bij "wie is heilig". Wat is een goeroe?

 

 

O7

>2< Opdracht 7 (rTti)

o7 title="start" class="red solid" }

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Mindmap_2.jpgMaak met je tafelgroep een mindmap over Schepping

  • Zet op een leeg vel in het midden: "schepping".
  • Trek een cirkel een lijnen (zie afbeelding hiernaast)
  • Persoon 1 vult op een lijn iets in.
  • Dan komt persoon 2, dan persoon 3
  • Ben je weer bij persoon 1 zet dan bij de begrippen die je hebt ingevuld een vraag neer (voorbeeld. begrip is reincarnatie. vraag is: geloof ik daar in?).
  • Iedere persoon vult een vraag in.
  • Beantwoord nu de mavo/havo/vwo vragen.

 

o7 title="Mavo" class="blue solid"}

  1. Neem alle begrippen en bijbehorende vragen over.
  2. Welke vind jij de belangrijkste vraag?

o7 title="Havo" class="orange solid"}

  1. Neem alle begrippen en bijbehorende vragen over.
  2. Welke vind jij de belangrijkste vraag?
  3. Waarom?

o7 title="Vwo" class="green solid"}

  1. Neem alle begrippen en bijbehorende vragen over.
  2. Welke vind jij de belangrijkste vraag?
  3. Waarom?
  4. Geef een (voorlopig) antwoord op deze vraag.

 

 

O8

>1< Opdracht 8 (Rtti)

o8 title="verhaal" class="orange solid" }

bilderberg 250-56

Doop

 

In de pauze belt Divi haar moeder op.

Na het gesprek kijkt ze Fatima lachend aan. "Ze vindt het hartstikke leuk als je mee gaat. En je kunt zondag wel met ons meerijden. We hebben nog wel plek in de auto."

Met z'n tweeën wandelen ze het lokaal van Levensbeschouwing binnen. Meneer Hoefsloot is druk bezig met een schema op het bord.

Fatima weet niet wat ze moet denken. Hoe zal dat zijn om als moslima bij een hindoestaanse doop te zijn? En hoe gaat zo'n doop eigenlijk? "Moet ik nette kleren aan?", vraagt ze. "En een kadootje?". Divi lacht. "A joh. Komt wel goed." Maar Fatima is nog niet gerust gesteld. "Ja maar, hoe gaat zo'n doop eigenlijk?" "Wacht maar af", zegt Divi, "Kijk nou maar. Als ik het allemaal van te voren ga uitleggen blijft het toch niet hangen."

Meneer Hoefsloot schraapt zijn keel. "Dames, dames, ik wil nou toch echt met de les beginnen. Strakjes kunnen jullie weer verder kletsen".

o8 title="vragen" class="blue solid"}

Vragen

Deze opdracht gaat over tabblad B2

  1. Hoe komt Fatima in Wijchen?
  2. Welke vragen heeft Fatima allemaal?
  3. Wat is het antwoord van Divi?

 

 

O9
O10

>1< Opdracht 9 (rTti)

Voor deze opdracht heb je de website nodig van samsam.net--> Klik hier om naar die website te gaan (onderdeel hindoe)

  1. Hoe heet een tempel bij de hindoe?
  2. Hoe heet een offer dat in de tempel geschonken wordt?
  3. Hoe heeft de hele ceremonie die in de tempel plaatsvindt?

Voor de volgende opdrachten heb je de website nodig van schooltv.nl
--> klik hier om naar die website te gaan (bruggenbouwen - geboorte)
--> scroll in de video door naar 9.57 Daar begint het deel over hindoeïsme.

  1. Wat is een mantra?
  2. Wat is een pandit?
  3. Waarom wordt een baby kaal geschoren?

 

>1< Opdracht 10 (rttI)

o10 title="Verhalen" class="orange solid" }

Verhalen

Het is een prachtige dag. Dat is boffen dat je niet naar school hoeft. In de buurt ligt een groot park .Je loopt er heen. In het midden van het park is een grote vijver. Er staan flinke bomen omheen.

Onder één van die grote eikenboom staat een bankje. Er zit een man op. Hij lijkt verdrietig. Je wordt nieuwsgierig. Wat zou er zijn met die man? Je gaat naast hem zitten en zegt: "Hallo". De man kijkt je met bedroefde ogen aan en begint te vertellen.

"Ach, wat kan het toch raar lopen. Weet je, ik ben verhalenverteller. Overal waar ik kom vertel ik verhalen. Wie ik ook tegenkom of waar ik ook ben, vertel ik verhalen..... vertelde ik verhalen.... Ja, vertelde ik verhalen, want ik kan het niet meer. Ik weet niet hoe het komt maar ik ben alle verhalen vergeten. En ik had prachtige verhalen. Ze gingen allemaal over de schepping van de wereld. Maar ik weet ze niet meer."

Je kijkt de man aan en opeens schiet je wat te binnen. "Als ik nou eens zo'n verhaal aan u vertel. Dan weet u er weer eentje."

"Zou je dat willen doen? Dat is geweldig!!"

Lijkt het nou zo, of is de zon ineens nog warmer gaan schijnen........

o10 title="Opdracht" class="blue solid"}

Opdracht

Schrijf jouw verhaal over de schepping van de wereld.

Waar moet het aan voldoen:

  • Het moet een verhaal zijn, dus geen opsomming van feiten.
  • Minimaal 150 woorden.
  • Jouw levensbeschouwing (= kijk op het leven) moet er in verwerkt zijn.
  • Schrijf het zo dat de verhalenverteller het kan gebruiken.

 

{tabs title="Dt" class="red solid"}

D
Z

Docent

https://www.lessonup.com/app/lesson/oqcx7gsPvRM9FZGqC/czPuK5Fm4rPthmJr3

 

Opdracht 1

Antwoorden R-vragen

  1. Onder schepping verstaan we het denken over het ontstaan van onze aarde en de mensen.
  2. Scheppingstheorie: dat de wereld is geschapen door God.
  3. Evolutietheorie: dat de wereld is ontstaan door de natuur zelf.

T-vragen

  1. Scheppingstheorie - gelovigen - Adam en Eva
  2. Evolutietheorie - rationalisten - Darwin

I-vragen

  1. (eigen antwoorden)

 

opdracht 2

Antwoorden R-vragen

  1. In Azië in India
  2. geboren worden - ouder worden - dood gaan - en opnieuw geboren worden

T-vragen

  1. (eigen antwoorden)

I-vragen

  1. (eigen antwoorden)

 

Opdracht 10

--> klik hier voor de achterliggende methodiek over narratieve vertellingen.

 

 

Zijstromen

{zijstroom-koptekst}

zijstroom title="start" class="white" }

{text}

zijstroom title="verhaal" class="grey solid"}

zijstroom title="Bijzondere dag" class="green solid"}

zijstroom title="wwpray" class="red solid"}

zijstroom title="boek" class="green solid"}

'Hoe' en 'waarom'

Lees de volgende tekst. Beantwoord dan de vraag die er onder staat.

 

Als je ooit gesnorkeld hebt bij een koraalrif, in het regenwoud hebt gewandeld, of gewoon goed om je heen gekeken hebt in tuincentrum en dierentuin, dan weet je dat de natuur op een ongelooflijk prachtige en ingenieuze manier in elkaar zit. Er zijn ontelbare voorbeelden: ijsberen hebben een dikke witte vacht die ervoor zorgt dat ze ‘t niet koud krijgen en niet opvallen in de sneeuw. Er bestaan diepzeevissen met lichtgevende lichaamsdelen die ze in de donkere diepte kunnen gebruiken als zaklantaarn. Kokosnoten zijn net pakken melk die aan bomen groeien, klaar om geplukt en gedronken te worden. En ga zo maar door.

Zo rondkijkend in de natuur moet je haast wel het idee krijgen dat al die planten en dieren niet zomaar ontstaan zijn. Het klopt allemaal zo mooi: die dikke witte vacht van de ijsbeer, de lantaarns van diepzeevissen, kokosnoten enzovoorts. Dat moet toch haast wel ontworpen of bedacht zijn? – door één of andere superingenieur of zoiets.

Maar toch is dat niet zo. Planten en dieren zijn in de loop van de tijd geleidelijk ontstaan door het proces van evolutie. En evolutie – plus allerlei zaken die daarmee te maken hebben – is het onderwerp van dit boekje. Dit boekje is niet bedoeld als een uitputtend en wetenschappelijk werkstuk. Heel veel dingen zal ik vergeten zijn op te schrijven en misschien heb ik het af en toe zelfs wel mis. Dit boekje is meer bedoeld als een beginnetje voor verdere gedachten en hoopt onder andere te laten zien dat we, als we niet heel goed uitkijken, heel makkelijk onszelf voor de gek houden.

We beginnen met een introductie in de evolutietheorie. In die introductie krijgen we onder andere antwoord op de vraag “Waarom is een ijsbeer wit?”.

Maar voordat we hierop ingaan nemen we die vraag eerst ‘ns onder de loep. De vraag “Waarom is een ijsbeer wit?” is namelijk een tamelijk ingewikkelde vraag. Dat komt vanwege het lastige woordje “waarom”. Vergelijk de volgende vragen eens:

  • Waarom is een brandweerwagen rood?
  • Waarom is een ijsbeer wit?
  • Waarom is de lucht blauw?

Het antwoord op de eerste vraag is eenvoudig: een brandweerwagen is rood omdat ‘ie dan opvalt in het verkeer. Het heeft een doel dat brandweerwagens rood zijn. Iemand – een brandweerwagenontwerper – heeft dit ooit bedacht en heeft daarna brandweerwagens rood laten spuiten.

En waarom is de lucht blauw? In ieder geval is de lucht niet blauw met een doel – zoals het geval was met de brandweerwagen. De lucht had net zo goed groen of geel kunnen zijn. Als je aan een meteoroloog of zo iemand zou vragen waarom de lucht blauw is dan zal ‘ie waarschijnlijk antwoorden met een ingewikkeld verhaal over de kleur van zonlicht, de weerkaatsing van dat licht tegen de luchtdeeltjes enzovoorts. Eigenlijk geeft de meteoroloog dan antwoord op de vraag “Hoe komt ‘t dat de lucht blauw is?”. Blijkbaar is er spraakverwarring tussen “hoe” en “waarom”: “waarom” kan soms “hoe” betekenen.

Hoe zit ‘t dan met de vraag “Waarom is een ijsbeer wit?”. Bedoelen we dan hoe het komt dat een ijsbeer wit is of bedoelen we dan echt waarom? Bij deze vraag lopen hoe en waarom nog meer door elkaar. Maar wie weet wordt de ingewikkeldheid van de vraag duidelijker als we ingaan op de evolutietheorie.

We zullen zien dat de evolutietheorie niet alleen wat zegt over de ontstaansgeschiedenis van planten en dieren, maar een veel diepere betekenis heeft. De evolutietheorie doet een nieuw licht schijnen op eeuwenoude filosofische vraagstukken als “Waarom is het leven überhaupt ontstaan?” en “Wat is goed en kwaad?” En de evolutietheorie heeft ook z’n invloed op alledaagse vragen. Wat dacht je van “Hoe is ooit kaas uitgevonden?” of “Is homoseksualiteit natuurlijk?”. Allemaal vraagstukken die op één of andere manier te maken hebben met de evolutietheorie. Al die vraagstukken – en nog meer – zullen aan de orde komen in dit boekje.

 

Beantwoord de volgende vragen

  1. Waarom is een brandweerauto rood en een ijsbeer wit?
  2. Leg uit welk verschil er bestaat tussen een 'hoe en een 'waarom-vraag'

zijstroom title="vraag" class="grey solid"}

 

 

wwpray

Op de wereld zijn er heel veel gebeden. Van verschillende soorten mensen, van verschillende levensbeschouwingen.
Hieronder zie je er eentje van.

Alle bloemen loven u

Faridoeddin Attar (13e eeuw), Iran.

Lees meer …

zo zo, fie fie

Filosofische oefeningen met de pen

Het hele leven zit vol met vragen.
Ze zijn lang niet altijd gemakkelijk om te beantwoorden. Maar wel leuk.
Wat dacht je van de volgende:

Bladgesprek

Lees meer …

in beeld

Muziek en levensbeschouwing horen bij elkaar. Daar zijn heel wat voorbeelden van. Die hebben we hier voor jou verzameld.
Wat vind je van degene die hieronder staat?

De weg

Stef Bos

Lees meer …

Dichtbij

Kruip in een gedicht
Laaf je aan de woorden

We hebben de volgende voor je klaar staan:

In de wolken

Lees meer …

kwartet

Opdrachten die je met groepjes van maximaal 4 leerlingen kunt doen.

Tafelvoetbal

Hoelang kunnen jullie de propjes op de tafel houden?

Lees meer …

klasbak

Klassikale opdrachten die je als energizer kunt inzetten.

puzzelmania

Lukt het jullie de puzzels tot een goed einde te brengen?

Lees meer …