start
doelen
U1
U2
O1
O2|blue
O3
O4

pfx 10 0 01

Pontifex 11: Levensbeschouwing?

Level 5: Zoals de barmhartige Samaritaan

 

In het vorige level hebben we gewerkt met dilemma's. Je hebt je afgevraagd wat jij zou doen in moeilijke situaties. In dit level kijken we naar het begrip barmhartigheid. Je leest over het verhaal van de barmhartige samaritaan, hoe hij anders kiest in een dilemma dan dat de meeste mensen doen.

Doelen

Beste leerling, aan het einde van dit level

  • weet je wat we onder het begrip barmhartigheid verstaan.
  • weet je bij welke levensbeschouwing dit hoort.
  • Heb je nagedacht over wat barmhartigheid voor jou betekent.
  • Heb je nagedacht over hoe je dit kunt vormgeven.
  • Heb je ontdekt hoe dit werkt binnen het humanisme

 

Barmhartigheid

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9d/Barmhartige_Samaritaan_Han_Wezelaar.jpgGeen woorden maar daden
In heel wat levensbeschouwingen gaat het niet alleen om het eigen geloof van de persoon, maar ook om de omgang met de naaste. Met andere woorden: wat heb jij over voor jouw medemens? Het komt er dus op aan wat je doet, niet wat je zegt.  Je kunt wel zeggen dat je goed voor het milieu bent, maar laat je dat ook zien? Je kunt wel zeggen dat je respect hebt, maar laat je dat ook zien? Je kunt wel zeggen dat je medemens belangrijk is voor jou, maar laat je dat ook zien?

Christendom
Bij die levensbeschouwingen gaat het dan vaak ook om de medemens die het minder heeft. Ze zeggen: dat wat je voor die ander doet, dat is ook goed voor jou. Of, zoals het christendom zegt: dat wat je voor je medemens doet, doe je eigenlijk voor God. Met een mooi woord heet dat in het christendom dan ook: barmhartigheid. Ze bedoelen daarmee: je hebt oog voor jouw medemens die het minder heeft, en werkt er naar dat ze het beter krijgen. Dus woorden én daden.

Definitie
Barmhartigheid is het tonen van medelijden met mensen die het moeilijk hebben en je ontfermen over je medemens in woord en daad.

Humanistisch Verbond
Eén van de grote levensbeschouwingen die we dit jaar behandelen is het humanisme. We zijn ze al een keer tegen gekomen in level 3. In Nederland zijn de humanisten verenigd in het Humanistisch Verbond. Ook voor hen is barmhartigheid belangrijk. (Al zullen zij dit eerder medemenselijkheid noemen) Ook zij zetten zich daarom in voor de medemens. Wat het Humanistisch Verbond is en hoe zij barmhartigheid vormgeven ga je zelf uitzoeken in opdracht 6 en 7.

Barmhartige Samaritaan

http://farm4.static.flickr.com/3066/2566602101_b8480804c8_b.jpgHet verhaal hieronder is afkomstig uit de bijbel.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan
Er kwam een wetgeleerde op Jezus af, die hem op de proef wilde stellen.
Hij vroeg: "Meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?"
Jezus antwoordde: "Wat staat er in de wet geschreven? Wat leest u daar?"
De wetgeleerde antwoordde: "Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw kracht en met heel uw verstand, en uw naaste als uzelf."
"U hebt juist geantwoord," zei Jezus tegen hem. "Doe dat en u zult leven."
Maar de wetgeleerde wilde zich rechtvaardigen en vroeg aan Jezus: "Wie is mijn naaste?"

Toen vertelde Jezus hem het volgende:

Er was eens iemand die van Jeruzalem naar Jericho reisde en onderweg werd overvallen door rovers, die hem zijn kleren uittrokken, hem mishandelden en hem daarna halfdood achterlieten.
Toevallig kwam er een priester langs, maar toen hij het slachtoffer zag liggen, liep hij met een boog om hem heen. Er kwam ook een tempeldienaar langs, maar bij het zien van het slachtoffer liep ook hij met een boog om hem heen. Maar een Samaritaan, die op reis was, kreeg medelijden toen hij hem zag liggen.
Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een herberg, waar hij voor hem zorgde. De volgende morgen gaf hij twee denarie aan de eigenaar en zei: "Zorg voor hem, en als u meer kosten moet maken, zal ik u die op mijn terugreis vergoeden."

Jezus vroeg de wetgeleerde: "Wie van deze drie is volgens u de naaste geworden van het slachtoffer van de rovers?"


De wetgeleerde zei: "De man die medelijden met hem heeft getoond."
Toen zei Jezus tegen hem: "Doet u dan voortaan net zo."


(Overgenomen uit de bijbel, Lucas 11, 25-37. vertaling: NBV)

 

 

Let op: bij opdracht 6 ga je dieper in op barmhartigheid, en wel bij de levensbeschouwing: humanisme.

 

>1< Opdracht 1 (Rtti)

Deze opdracht gaat over tabblad U1

  1. Waarom staat er boven het stukje vetgedrukt: geen woorden maar daden?
  2. Wat bedoelen we met 'naaste'?
  3. Vanuit welke levensbeschouwing komt het begrip: barmhartigheid?
  4. Wat is de definitie van barmhartigheid?

 

>1< Opdracht 2 (Rtti)

Deze opdracht gaat over tabblad U2

  1. Wat gebeurde er met de reiziger?
  2. Wat is een Samaritaan? Zoek dit op via internet. Zoek minstens twee bronnen.
  3. Wat deed de Samaritaan?
  4. Waarom heet dit barmhartig?

 

>4< Opdracht 3 (rTti)

Bij een groepsopdracht heb je altijd iemand nodig die het gesprek leidt. Anders wordt het een chaos en gaat iedereen door elkaar praten.

 

Spreuk van C. Buddingh:

Probeer altijd iemands kwetsbare plek te ontdekken. Dan weet je ......

  1. Spreek met elkaar af wie het gesprek leidt. Schrijf de naam van die persoon op.
  2. Bespreek met elkaar de bovenstaande spreuk. Wat moet er op de puntjes worden ingevuld. Verzamel minimaal 11 mogelijk antwoorden.
  3. Bespreek met elkaar welke jullie de beste vinden.
  4. Bespreek met elkaar hoe deze groepsopdracht is gegaan. Hoe heeft iedereen gewerkt? Wat ging goed, wat kan beter?

 

>1< Opdracht 4 (rTti)

o4 title="start" class="red solid" }

Dit is een foto opdracht.

--> klik hier om de foto groter te zien.

 pfx 10 5 04 20110503

o4 title="Mavo" class="blue solid"}

Op de foto zie je een hut. Er hangt een tekst aan de muur.

  1. Beschrijf zo uitvoerig mogelijk wat je op de foto ziet.
  2. Wat staat er op de tekst?
  3. De foto is van een schuilhut uit de Tweede Wereldoorlog voor Engelse piloten. Wat heeft deze foto met dit level te maken?

o4 title="Havo/vwo" class="orange solid"}

Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.

D. Als je deze foto naar het heden zou vertalen, voor wie, denk je, zou dan de schuilhut zijn? Hoe zou je dan het begrip barmhartigheid omschrijven?

 

O5

bilderberg 250-56

o5 title="verhaal" class="orange solid" }

Terug naar school

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Oxfam_clothing_and_shoe_bank.jpgHet bezoek aan museum Orientalis in Nijmegen verloopt veel sneller dat Martijn had gedacht. Voor hij het weet zit de tijd er weer op en staat de bus klaar om hen terug te brengen naar school in Arnhem.

Martijn ziet Brian met een vragende blik op hem af komen. "Waar was je nou", vraagt hij. "We zouden toch samen gaan chillen in het park."
"Ik ben met Fatima mee gelopen", zegt Martijn.
"Nou, je hebt mooi pech. Het snoep is op. Maar als jij nog wat hebt kom ik naast je zitten in de bus."
Martijn heeft nog wat en samen stappen ze de bus in.

"Heb je eigenlijk nog wel wat van het park gezien", vraagt hij aan Brian. "jawel", zegt Brian, "een paar van die armoedige hutjes zoals je ook in Afrika ziet. Wat een rotzooi."
"Je zou er maar in moeten wonen", zegt Martijn. "Dat is geen pretje. Ik vraag me wel eens af hoe je die mensen kunt helpen. Ze zijn zo arm dat ze niet eens eten kunnen kopen, of kleren."
"Helpen? ", zegt Brian, "Je hoeft ze niet te helpen. Al het geld dat daar naar toe gaat verdwijnt in de verkeerde zakken. Al die landen zijn corrupt. Laat ze zichzelf maar helpen. Als ze het allemaal goed verdelen dan hoeven wij ze niet meer te helpen."
Martijn kijkt Brian verbaasd aan en zegt : "Ja maar er is toch oorlog en honger. Dat kun je niet laten gebeuren?"
"Je kunt niet alle mensen helpen." zegt Brian. "En je moet niet zo zeuren. Geef mij die snoep nou eens."

 

o5 title="vragen" class="blue solid"}

>2< Opdracht 5 (Rtti)

Bij deze opdracht moet je overleggen met je buurman/buurvrouw. Maak je deze opdracht als huiswerk, zoek dan contact met een klasgenoot via social media

  • Martijn en Brian hebben een discussie in de bus. Waar gaat deze discussie over?
  • Welke argumenten gebruikt Martijn?
  • Welke argumenten gebruikt Brian?
  • Welke argumenten vind jij het beste?
  • Bespreek jouw antwoord met je buurman/vrouw. Wat zijn de overeenkomsten?
  • Wat zijn de verschillen?

 

O6

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Happy_Human_black.svg>1< Opdracht 6 (rTti)

o6 title="start" class="red solid" }

Kijk nog eens naar het verhaal op tabblad O5.

Martijn en Brian discussiëren over ontwikkelingshulp. In Nederland zijn verschillende organisaties die zich bezig houden met ontwikkelingshulp. Veel van die organisaties hebben hun oorsprong in een bepaalde levensbeschouwing.

Een grote levensbeschouwing in Nederland is het Humanistisch Verbond. De belangrijkste gedachte in hun levensbeschouwing is dat zij de mens centraal zetten. Ieder mens is belangrijk. En dan gaat het niet alleen om mensen in Nederland maar om mensen over heel de wereld. Vanuit die gedachte hebben zij ook een organisatie die aan ontwikkelingssamenwerking doet: HIVOS.

o6 title="Mavo" class="blue solid"}

--> Klik hier om naar de website te gaan van het Humanistisch Verbond

  1. Klik op de website van het Humanistisch Verbond helemaal bovenin, in de zwarte balk, op 'over ons'. Kijk bij: "wat is humanisme". Vat het eerste stukje in maximaal 11 woorden samen.
  2. Welke twee belangrijke motieven onderscheiden zij?
  3. Kijk bij "humane samenleving". Vat dit stukje samen in maximaal 11 woorden.
  4. De hulporganisatie die bij het Humanistische Verbond hoort heet HIVOS. --> klik hier voor meer informatie. Leg uit wat ze willen bereiken/

 

o6 title="Havo" class="orange solid"}

Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.

--> klik hier om naar de voorpagina van de website van HIVOS te gaan.

E. HIVOS heeft verschillende vormen van actie. Op hun webpagina zie je de grote foto. Met de pijltjes kun je ook een andere kiezen. Klik op één van de foto's en beantwoord de volgende vragen. Voor welk land is dit?
F. Hoe ziet de actie er uit?
G. Zou je er zelf aan mee doen (ja/nee, want....)?

o6 title="vwo" class="green solid"}

Doe eerst de mavo- en havo-opdrachten. Doe dan de opdrachten hieronder.

Hier een youtube filmpje over het humanistisch verbond. Het is een soort jaarverslag waarin ze laten zien wat het H.V. zoal doet.

-->Klik hier voor het filmpje

H. Vat de video samen in maximaal 50 woorden.

 

 

O7
O8

>2< Opdracht 7 (rTti)

Dit is een groepsopdracht (3 à 4 personen). Hou een korte presentatie over hivos.

--> Klik hier om naar de website te gaan van HIVOS.

HIVOS heeft allerlei acties om mensen te helpen. De website begint met een grote foto over zo'n actie. Met de pijltjes toetsen kun je naar verschillende foto's (actis) gaan.

  • Kies met jouw groepje één van de acties van hivos.
  • Verzamel informatie hierover.
  • Presenteer dit voor de klas.
  • De presentatie mag niet langer zijn dan 2 minuten.
  • Ieder lid van de groep moet een bijdrage hebben.

 

 

bilderberg 250-56

o8 title="verhaal" class="orange solid" }

Helpen?

Meneer Hoefsloot, de docent levensbeschouwing, neemt alle opdrachtenboekjes weer in.

"Is het gelukt?", vraagt hij Martijn.
Martijn schudt van ja. "Alleen hadden we nog een hele discussie op de terugweg over mensen helpen. Of je mensen in ontwikkelingslanden moet helpen".
"En?", vraagt meneer Hoefsloot. "Wat was jullie antwoord"?
"Je wilt wel helpen", zegt Martijn, "Maar hoe moet dat, en je kunt niet iedereen helpen. Ik weet het eigenlijk niet."
"Dat is ook niet gemakkelijk" zegt meneer Hoefsloot. "Veel levensbeschouwingen worstelen daarmee. Maar bijna allemaal zeggen ze wel dat je je medemens moet helpen. In het christendom heet dat barmhartigheid of naastenliefde. Het jodendom noemen dat tsedaka en de islam noemt het zakaat. In het humanisme heet dat weer liefdadigheid. We komen er nog wel op terug in de les. Maar je mag nu naar huis toe."

Dat laat Martijn zich geen twee keer zeggen.

 

o8 title="vragen" class="blue solid"}

>1< Opdracht 8 (Rtti)

 

  1. Waar ging de discussie volgens Martijn over?
  2. In het christendom heet hulp niet alleen barmhartigheid. Welk begrip gebruikt meneer Hoefsloot nog meer?
  3. Hoe heet barmhartigheid in het jodendom?
  4. Hoe heet barmhartigheid in de islam?
  5. Hoe heet barmhartigheid in het humanisme?

 

O9
O10

>1< Opdracht 9 (rTti)

Op tabblad O8 heb je in het verhaal kunnen lezen over barmhartigheid in het jodendom, islam of humanisme.

  1. Kies één van die drie andere begrippen (dus niet barmhartigheid). Zet hier neer welke je hebt gekozen.
  2. Zoek op internet een artikel dat daar over gaat. Kopieer het belangrijkste stuk daaruit.
  3. Vergelijk dit met wat je weet over barmhartigheid. Wat zijn de overeenkomsten? Noem er minimaal twee.
  4. Wat zijn de verschillen? Noem er minimaal twee.

 

>1< Opdracht 10 (rttI)

o10 title="start" class="red solid" }

Op tabblad U2 staat het verhaal van de barmhartige samaritaan (blauwe stukje).

o10 title="Mavo" class="blue solid"}

Herschrijf het verhaal naar onze tijd. Zoek dus een hedendaags alternatief voor samaritaan, rover, reiziger, priester, tempeldienaar, ezel, herberg, denarie, enz.

o10 title="Havo/vwo" class="orange solid"}

Doe eerst de mavo-opdrachten. Doe dan de opdracht hieronder

Kijk de volgende video: focus op de maatschappij: armoede in Nederland - voedselbank. --> klik hier voor de video

Koppel het verhaal van de barmhartige samaritaan aan de voedselbank. Vertel het verhaal opnieuw.

 

{tabs title="Dt"|red}

 

D
Z

Docent

antwoorden opdracht 1

  1. geen woorden maar daden. het komt er op aan dat je niet alleen zegt dat je iets goed doet voor anderen, maar dat je dit ook doet.
  2. naaste = je medemens.
  3. christendom
  4. Barmhartigheid is het tonen van medelijden met mensen die het moeilijk hebben en je ontfermen over je medemens in woord en daad

Opdracht 2

  1. reiziger viel in handen van rovers
  2. samarinaan = inwoner van samaria. (wikipedia) tweederangs burgers (wikipedia). Menslievend persoon (encyclo) Geminacht volk (wikipedia)
  3. hij hielp de reiziger
  4. barmartig want hij hielp hoewel het niet hoefde. Hij zorgde voor zijn medemens.

Opdracht 3

De spreuk luidt volledig:

Probeer altijd iemands kwetsbare plek te ontdekken. Dan weet je waar je hem niet raken moet.

(overgenomen uit: geloven in Nederland jrg 1,4 p.21)

 

Opdracht 4

mavo:

  1. Verberg de verdrevenen. Verraad de vluchtelingen niet. Jesaja 16:3b.

 

antwoorden 5

  1. Over de armoedige hutjes in het park Orientalis.
  2. hoe kan ik helpen. het is toch oorlog, er is toch honger.
  3. geld dat je geeft verdwijnt in een verkeerde zakken. corruptie. die mensen moeten zichzelf helpen.

antwoorden 6

  1. humanisme is de levensbeschouwing waarin de mens centraal staat.
  2. een menswaardig bestaan voor allen + autonomie, individuele vrijheid en het ontwikkelen van het vermogen zelf na te denken.
  3. Gelijke kansen voor alle mensen, internationaal, vrij denken
  4. Hivos is een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie die strijdt tegen armoede, onderdrukking en discriminatie. Dat doet Hivos door mensen te steunen die zélf hun toekomst willen bepalen en zélf in actie komen om hun situatie te verbeteren.

antwoorden 8

  1. de discussie ging over mensen helpen
  2. naastenliefde
  3. tsedaka
  4. zakaat
  5. liefdadigheid.

 

 

Zijstromen

{zijstroom-koptekst}

zijstroom title="start" class="white" }

{text}

zijstroom title="verhaal" class="grey solid"}

zijstroom title="Bijzondere dag" class="green solid"}

zijstroom title="carlosmoment" class="orange solid"}

pfx11 9 Superhelden infuus

Waar gaat dit over?
Wat heb je gezien? Wat valt je op?
Luister naar het verhaal..
Wat kunnen we hiervan leren?
Is dit voor jullie een Carlosmomentje?

zijstroom title="wwpray" class="red solid"}

zijstroom title="youtube" class="grey solid"}

zijstroom title="vraag" class="grey solid"}

 

 

wwpray

Op de wereld zijn er heel veel gebeden. Van verschillende soorten mensen, van verschillende levensbeschouwingen.
Hieronder zie je er eentje van.

Arm zijn we niet

Peru

Lees meer …

zo zo, fie fie

Filosofische oefeningen met de pen

Het hele leven zit vol met vragen.
Ze zijn lang niet altijd gemakkelijk om te beantwoorden. Maar wel leuk.
Wat dacht je van de volgende:

Bladgesprek

Lees meer …

in beeld

Muziek en levensbeschouwing horen bij elkaar. Daar zijn heel wat voorbeelden van. Die hebben we hier voor jou verzameld.
Wat vind je van degene die hieronder staat?

Sunday bloody sunday

U2 

Lees meer …

Dichtbij

Kruip in een gedicht
Laaf je aan de woorden

We hebben de volgende voor je klaar staan:

Vrij

Lees meer …

kwartet

Opdrachten die je met groepjes van maximaal 4 leerlingen kunt doen.

Tafelvoetbal

Hoelang kunnen jullie de propjes op de tafel houden?

Lees meer …

klasbak

Klassikale opdrachten die je als energizer kunt inzetten.

puzzelmania

Lukt het jullie de puzzels tot een goed einde te brengen?

Lees meer …