Allerzielen (het feest van alle zielen) is de dag waarop in de rooms-katholieke kerk alle gelovige zielen van gestorvenen worden herdacht. Het feest wordt sinds de twaalfde eeuw op 2 november gevierd op de dag na Allerheiligen. Allerzielen wordt overal in de wereld gevierd maar het meest in de traditioneel katholieke landen zoals Italië, Spanje, Portugal en geheel Latijns-Amerika.

AllerzielenOp Allerheiligen en Allerzielen wordt in de rooms-katholieke kerk gewezen op de thema's sterfelijkheid, dood en laatste oordeel. De voorbereidingen voor beide feesten vinden vaak plaats op allerheiligenavond, die van Allerzielen ook wel op allerheiligendag. Allerheiligenavond wordt in het Engels Halloween of "All Hallows eve(ning)" genoemd. In Engeland heeft Halloween zich als wereldlijk feest, los van Allerheiligen en Allerzielen, sinds de zestiende eeuw verder ontwikkeld en van daaruit verder verspreid. Met de kerkelijke feesten heeft het huidige Halloween niets meer te maken.

Geschiedenis
Een gedenkdag op 2 november voor alle gestorven kloosterbroeders werd in de tiende eeuw door abt Odilo van Cluny ingesteld. In de twaalfde eeuw werd deze dag door paus Johannes XIX algemeen ingevoerd als feestdag voor alle gelovige zielen.

Rooms-katholiek feest
De rooms-katholieke kerk leert dat de zielen van de overleden gelovigen in meer of mindere mate zondig zijn. Ze bevinden zich in het vagevuur en wachten op hun loutering om voor God te kunnen verschijnen en in de hemel te worden opgenomen. Bemiddeling en voorbeden van de levende gelovigen kunnen helpen de schulden van de doden te verlichten en hun tijd in het vagevuur te verkorten. Met hun gebed kunnen de levenden eveneens aflaten verkrijgen voor hun eigen zonden.

De gebruiken die zich rond deze geloofsleer hebben ontwikkeld, zijn talrijk.

AllerzielenNaast het bijwonen van missen, deelname aan processies, bidden en het branden van kaarsen behoren kerkhofbezoek en versiering van graven met (witte) bloemen tot de plechtigheden.

Het eten van zielenbroodjes door de nabestaanden en het uitdelen daarvan aan armen is lange tijd een onderdeel van het Allerzielenfeest geweest. Elk (al of niet onder gebed) gegeten broodje betekende de verlossing van een zieltje. Deze brooduitdeling was een belangrijke vorm van kerkelijke armenzorg.

De gebruiken rond Allerzielen hebben ook aanleiding gegeven tot verteltradities. Verhalen over de tijdelijke terugkeer van doden, lichtjes die daarbij de weg moesten wijzen, klokluiden en gekruiste bosjes stro op graven als afweer tegen het kwade, zijn daar voorbeelden van.

Samen met de gebruiken thuis en op kerkhoven geven ze inzicht in de individuele geloofsvoorstellingen die vaak nog tot in de twintigste eeuw leefden

Bijna iedereen in België zet grote potten chrysanten op de graven van familieleden. Het grijze kerkhof wordt een kleurige bloemenzee. In Midden en Zuid-Amerika wordt Allerzielen uitbundig gevierd. Hele families gaan naar het kerkhof met tassen vol eten en drinken. Ze versieren de graven met bloemen en slingers.

Muzikanten maken muziek, priesters houden preken. De hele dag is het een gezellige boel op de begraafplaats. Het feest sluit aan bij een oude traditie: je moet goed zorgen voor de geesten van de doden. Zo laat je zien dat die er nog gewoon bij horen. Misschien feesten ze zelfs wel mee.

In de protestantse kerk wordt Allerzielen niet gevierd, omdat ze de leer van het vagevuur ontkent. Het vagevuur zou je volgens de katholieke leer kunnen omschrijven als het voorportaal van de hemel, hier moeten de zielen afwachten of ze naar de hemel gaan of naar de hel. In het vagevuur zijn wel kwellingen maar niet zo heftig als in de hel want daar is de duivel de baas en je gaat naar de hel als je ziel niet meer te redden is om je toch wel heel erg slecht bent geweest op aarde.

Weerspreuken
"Allerzielen zonder vuur, spaart geen brandhout uit de schuur."
"Sneeuw op Allerzielen, voorspelt een zacht voorjaar."

 

(Deze tekst is overgenomen van beleven.org)